News

The Dutch music venue Effenaar experiments with new technologies in their Smart Venue project. In a blogpost published on the website of Smart Venue, researchers Arno van der Hoeven and Martijn Mulder discuss the connections between this project and POPLIVE. Read the blogpost here (in Dutch).

POPLIVE: de wetenschap van livemuziek

Aan de Erasmus Universiteit Rotterdam en Hogeschool Rotterdam werkt een groep onderzoekers aan een project over de waarde van livemuziek. Dit POPLIVE-project bestudeert de individuele, sociaal-culturele en economische betekenis van de livemuziekindustrie. In dit blogbericht vertellen onderzoekers Arno van der Hoeven en Martijn Mulder over hun onderzoek naar actuele trends in de muzieksector en hoe dit aansluit bij de doelstellingen van Effenaar Smart Venue.

De muziekindustrie verandert voortdurend door onder andere economische en technologische ontwikkelingen. Als gevolg van digitalisering zijn de inkomsten uit geluidsdragers sterk afgenomen in het afgelopen decennium, volgens Amerikaans onderzoek zelfs met 90% ten opzichte van het jaar 1999. Wereldwijd is livemuziek inmiddels de belangrijkste inkomstenbron voor popartiesten. In een snel digitaliserende samenleving lijkt de behoefte aan de fysieke ervaring van concerten alleen maar sterker te worden.

Het feit dat de livemuziekindustrie groeit betekent niet dat deze sector tevreden achterover kan leunen. De entertainmentindustrie is een competitieve markt, die voortdurend moet vernieuwen om bezoekers aantrekkelijke ervaringen te bieden. Er is weliswaar veel vraag naar livemuziek, maar daarnaast is het aantal concurrenten op de markt sterk toegenomen. Daardoor is het aanbod aan artiesten schaarser en duurder. Bovendien profiteren zeker niet alle lagen van de livemuziekindustrie van de groei. De ongelijkheid tussen artiesten is groot: 1% van de artiesten verdient 60% van de inkomsten uit concerttickets toonde een recente studie aan. Er is dan ook steeds meer discussie over de vele artiesten die slechts tegen een geringe of geen vergoeding optreden.

Ook op het niveau van de podia zijn er uitdagingen. Vooral veel kleine concertzalen hebben het moeilijk. Zij zien hun huren stijgen en hebben doorgaans onvoldoende financiële en personele ruimte om te innoveren. Deze plekken zijn juist echter essentieel voor de aanwas van nieuw muzikaal talent. De (middel)grote podia hebben weer met andere knelpunten te maken: een groot aantal heeft de afgelopen 20 jaar nieuwbouwpanden betrokken met als gevolg het verlies van het oude, laagdrempelige karakter en exploitatiekosten die zo hoog zijn dat er nauwelijks flexibiliteit is om risicovol te programmeren. Daarnaast speelt de enorme groei van het aantal popfestivals die zich mengen in de strijd om een relatief kleine groep aansprekende headliners. Niet alleen die festivals zelf vormen zo een bedreiging voor de (middel)grote podia, maar ook het feit dat er steeds meer exclusiviteitsdeals worden gesloten.

Tegen deze dynamische achtergrond bestudeert het POPLIVE-team de komende jaren drie niveaus van de livemuzieksector. Op het niveau van de artiesten verkent promovendus Rick Everts hoe jonge muzikanten het best ondersteund kunnen worden in hun talentontwikkeling. Het promotieproject van Martijn Mulder richt zich op het niveau van podia en festivals. Hij bestudeert hoe enerzijds de podia en festivals reageren op de veranderende muziekindustrie en het veranderende publiek en anderzijds hoe het publiek de livemuziek in podia en op festivals beleeft. Ten slotte onderzoekt Arno van der Hoeven de impact van livemuziek op steden. Concerten kunnen een bijdrage leveren aan stedelijke ontwikkeling door hun sociale, culturele en economische waarde.

Ons doel met het POPLIVE-project is om de veranderende livemuzieksector te versterken. Een gezonde muzieksector vraagt om onderzoek en innovatie op de niveaus van artiesten, podia en steden en de synergie tussen deze elementen. We volgen het project Smart Venue van De Effenaar met veel interesse omdat het toont hoe technologische ontwikkelingen gebruikt kunnen worden in de livemuzieksector. Voorbeelden daarvan zijn onder meer augmented programmaboekjes die na ze te scannen meteen een preview op de telefoon laten horen, het meten van de emotionele ervaring van concertgangers en apps die bezoekers bewust maken van het belang van gehoorbescherming.

Onze aandacht gaat vooral uit naar de rol die smart toepassingen spelen in het versterken van de live-ervaring. Wij geloven niet in het volledig digitaliseren van de muziekbeleving en zien in onze onderzoek juist de kracht en het belang van real-time en real-life ervaringen in een gedigitaliseerde wereld. Het publiek heeft behoefte aan memorabele en authentieke live-ervaringen. Essentieel hierbij is dat artiest en publiek lijfelijk aanwezig zijn door samen te komen op een specifieke tijd en plek. Technologie zal het unieke karakter van concerten nooit vervangen, maar wel verder gaan versterken en verrijken. Een Smart Venue is wat ons betreft een venue die slimme, nieuwe technologieën inzet als middel om het concertbezoek te optimaliseren.

Dit bericht is oorspronkelijk gepubliceerd op de website van Smart Venue.

Arno van der Hoeven is als Universitair Docent verbonden aan de Erasmus Universiteit Rotterdam. Hij doet onderzoek naar de rol van livemuziek en cultureel erfgoed in stedelijke ontwikkeling.

Martijn Mulder is promovendus aan de Erasmus Universiteit en hoofddocent Leisure aan Hogeschool Rotterdam. Zijn onderzoek richt zich op publieksbeleving en de positie van podia en festivals in de context van een veranderende muziekindustrie.